Çalışabilir durumda ona engellinin fiziki ve fizyolojik niteliklerine bağlı olarak verilen sağlık raporundaki iş yapabilir % ortanına takabulen engellinin fiziki iş yapabilme kapasitesinin yanı sıra fizyolojik mukabiliyeti oranında malülen erken emekli olabilmesi sağlanılmaktadır. Normal sartlarda sağlıklı biri 25 yıllık işgünü sigorta primi yatırırken engellinin durumuna bağlı olarak en erken 15 yılda malülen emekli olabilmeksi söz konusu olmaktadır. Yanlış ödemiş olduğu prim hesabına göre aldığı emekli maaşı çalışıken aldığının %60 oranındadır. Hiç çalışmamış, çalışamaz durumdaki engellilere bağlanılan malüllük maaşı hakkı, Resmî Gazete'ye göre 200 TL'lik cüzzi bir miktardır.[30]
Engellinin çalışamağı süreler için geçmişe dönük sigorta primi ödemek hakkı talebi, ilgili mevzuatlarda kişi engelli olsun veya olmasın; çalışmasa bile yurt dışında kaldığı süreyi, anavatanına kesin dönüş yapacağını bildirdiği ve bunu resmileştirdiği zaman yurt dışında kalmış olduğu süreyi (süre sınırlaması olmaksızın) geçmişe dönük prim borçlanması olarak ödüye bilme hakkı ilgili mevzuatlarca sağlanılmıştır.
Türkiye'deki engellilerinde anayasanın eşitlik ilkesi gereği çalışamadıkları süreler için belli şartlar altında geçmişe dönük prim borçlanma haklarının sağlanması konusunda ilgili insan hakları dernekleri tarafından kamu davası açılarak bu hakkın kazanılması açısında talepte bulunması gerekmektedir. Bu konuda belli başlı birkaç derneğin öngörülen kamu davası içi önçalışma yaptığı öngörülmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder